Cel nowelizacji
Projekt zmiany ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44 i poz. 858), dalej jako „ustawa o rehabilitacji”, ma na celu wprowadzenie regulacji niwelujących negatywne skutki upływu, z dniem 30 września 2024 r., terminów ważności orzeczeń wydłużonych ustawą z dnia 19 grudnia 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (Dz. U. poz. 2768).
Ważność orzeczeń
Zgodnie z ustawą o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony, na podstawie ustawy o rehabilitacji, które zachowało ważność na podstawie art. 23 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 852 i 1429), albo którego okres ważności upłynął po dniu 5 sierpnia 2023 r. i przed dniem 30 września 2024 r., zachowuje ważność do dnia 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności stanie się ostateczne.
Nowe regulacje
Szacuje się, że liczba osób, których orzeczenia wygasają z upływem 30 września 2024 r., wynosi około 399 599 (dane Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności). W związku ze zbliżającym się terminem upływu ważności wymienionych orzeczeń konieczne jest wprowadzenie regulacji, które pozwolą na zachowanie statusu osób niepełnosprawnych przez okres oczekiwania na wydanie nowego orzeczenia. Tym samym, zapewni to ochronę tych osób przed nagłą utratą otrzymywanych świadczeń i uprawnień przysługujących na podstawie dotychczasowego orzeczenia.
Składanie wniosków o orzeczenie o niepełnosprawności
Ze względu na spodziewane masowe składanie wniosków przez osoby niepełnosprawne, które w dniu 30 września 2024 r. utracą status osoby niepełnosprawnej, projektowana regulacja powinna niwelować zatory, jakie mogą pojawić się w związku ze skumulowaniem wniosków o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, w tym osób składających je w ostatnim możliwym terminie.
Poziom potrzeby wsparcia
Konieczne jest również wprowadzenie regulacji, które przedłużą ważność decyzji ustalających poziom potrzeby wsparcia wydanych osobom posiadającym orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jest to szczególnie istotne dla osób, których ważność orzeczeń upływa po dniu 30 września 2024 r. Osoby te otrzymują świadczenie wspierające, wprowadzone ustawą z dnia 7 lipca 2024 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429, z późn. zm.). Brak regulacji o wydłużeniu ważności decyzji ustalających poziom potrzeby wsparcia skutkowałby utratą tego świadczenia, zmuszając osoby niepełnosprawne do ponownego przechodzenia przez procedurę ustalania poziomu wsparcia i ubiegania się o świadczenie wspierające.
Proponowane środki realizacji
- Zachowanie ważności orzeczeń: Projekt ustawy wprowadza przepisy umożliwiające zachowanie ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności do czasu, gdy nowe orzeczenie stanie się ostateczne, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność. Warunkiem jest złożenie przez osobę niepełnosprawną wniosku o wydanie nowego orzeczenia w okresie ważności dotychczasowego orzeczenia.
- Wnioski o poziom potrzeby wsparcia: Analogiczne rozwiązanie zaproponowano w przypadku złożenia nowego wniosku o wydanie decyzji o poziomie potrzeby wsparcia. Decyzje te zachowają ważność do czasu, gdy nowa decyzja stanie się ostateczna, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność.
- Wydłużenie terminu na złożenie wniosków: Projekt ustawy wydłuża termin na złożenie wniosku o wydanie orzeczenia z dotychczasowych 30 dni na 2 miesiące, a w przypadku osób poniżej 16 roku życia – na 3 miesiące. Dzięki temu możliwe będzie płynne rozpatrywanie wniosków i eliminacja zatorów w postępowaniach orzeczniczych.
- Przedłużenie ważności kart parkingowych: Wprowadza się przepis, który wydłuża ważność kart parkingowych do dnia 31 marca 2025 r., co rozwiązuje problem z zachowaniem ciągłości w statusie osoby niepełnosprawnej i umożliwia korzystanie z systemu ulg i świadczeń wypływających z posiadanego dotychczas orzeczenia.
Podsumowanie
Planowane zmiany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych mają na celu zapewnienie ciągłości statusu osób niepełnosprawnych oraz ich ochrony przed utratą świadczeń. Proponowane rozwiązania mają również na celu eliminację zatorów w składaniu wniosków, co jest szczególnie istotne w związku z przewidywaną kumulacją wniosków we wrześniu 2024 r.
Edyta Sawko | Savfron
Nazwa Savfron pochodzi od dwóch słów: Save (czyli oszczędzać) oraz PFRON (czyli Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych).
Misją naszej działalności jest oszczędzanie zasobów i czasu dla naszych klientów, którzy zatrudniając osoby z niepełnosprawnościami, jednocześnie dają szansę na integrację tym osobom w środowisku pracy i zwiększają świadomość społeczną.
